मेरो यो कथा सुनाइदिनु
विश्वराज अधिकारी, (अमेरिका)
साथी हेमन्त,
म चालिस वर्ष पहिलेको वीरगंजमा पर्कंदैं
छु ।
हामी दुईजना म र जुनैद अंसारी
वीरगंजको श्रीपुरस्थित हाई स्कूलमा पढ्थ्यौं । दुवैजनाले एउटै वर्ष एसएलसी दियौं ।
म प्रथम श्रेणीमा पास भएँ तर जुनैद फेल भयो । म ठाकुरराम कलेजमा आइएस्सी पढन थालें
भने जुनैदले आफ्नो पिताले गर्दै आएको धुनिया पेशा अँगाल्यो । रूओ धुन्ने र सिरक,
डस्ना बनाउने पेशामा लाग्यो ।
जुनैद पढ्नमा निकै कमजोर थियो । मैले
उसलाई अलजेब्रा र जोमेट्री नसिकाएको भए टेस्ट परीक्षामा नै फेल
भएर एसएलसीको मुख देख्न पाउने थिएन होला । र उनलाई त्यसरी हिसाब सिकाउने क्रममा
हामीबिच निकै घनिष्ठता बढेको थियो । घनिष्ठता बढ्नुको एक अर्को तर ज्यादै बलियो
कारण थियो– हामी दुवै ज्यादै गरीब परिवारका सदस्य
थियौ।
वीरगंजमा घर हुने
हाम्रो एक गाउँले व्यापारीको छोरा र छोरीलाई ट्युसन पढाइ दिने शर्तमा उनको घरमा
मैले निशुल्क खाने र बस्ने मौका पाएको थिएँ । पिताजीको जजमानीबाट आएको दाल,
चामल र केही पैसाले हाम्रो परिवारको बडो
मुश्किलले गुजारा हुन्थ्यो।
जहिले पनि म क्याम्पसबाट फर्कंदा जुनैदलाई
रेल्वे स्टेशनको रेलको लिकमा बसेर पितासँग रूओ धुन्दै गरेको देख्थें । म उनको नजिक
पुग्थें र केही कुराकानी गथें । हामीबिच कुराकानी हुँदा जुनैदको सँधै एउटै गुनासो
हुनथ्यो ‘के गर्ने यार, पढ्न सकिएन । तिमीजस्तो किताब बोकेर क्याम्पस जाने भाग्य पाउन सकिएन ।
अब बाँकी जिन्दगी रूओबाट धूलो निकालेर बित्छ । थाहा छैन, रूओको धूलो झारेको हो वा आफ्नै दिमागमा भरिएको धूलो झारेको हो ।’
प्राय: म जुनैदको कुरा सुन्थें मात्र, ज्यादै कम प्रतिक्रिया व्यक्त गर्थें ।
वीरगंज ठाकुरराम क्याम्पसमा
पढुन्जेल जुनैदसँग भेट्ने क्रम टुटेन, बाक्लो किसिमले नै
चलि नै रहयो। उसको घरमा म रमजान, इद मनाउन जाने क्रम
पनि कलेजमा पढ्दासम्म कायम नै रहयो।
म पटना डाक्टरी पढ्न गएपछि भने जुनेदलाई
भेट्ने क्रम निकै पातलो भएर गयो । तैपनि वीरगंज गएको बेला या त उसको घरमा या कार्यस्थलमा
पुगेर भेट्थे । कार्यस्थलमा पुग्दा जुनैद जहिले पनि त्यही भन्थ्यो–‘के गर्ने यार, पढ्न सकिएन । तिमीजस्तो किताब बोकेर क्याम्पस जाने भाग्य पाउन सकिएन ।
अब बाँकी जिन्दगी रूओबाट धूलो निकालेर बित्छ । थाहा छैन रूओको धूलो झारेको हो वा
आफ्नै दिमागमा भरिएको धूलो झारेको हो ।’
पटनाको पढाइ सकिएपछि म डाक्टर भएँ ।
वीरगंजमा बस्न मन लागेन, काठमाडौ तिर सुरिएँ
। काठमाडौंमा दुई चार वर्षको प्रेक्टिस पछि सोचेजति पैसा कमाएँ, नाम पनि कमाएँ । अब भने पैसाको पटक्कै समस्या
थिएन । काठमाडौंमा अन्तर्जातीय विवाह गरें । पटनाबाट फर्केपछि काठमाडौं करिब दस
वर्षजति बसें । काठमाडौंमा हुँदासम्म वीरगंज गएको बेला जुनैदलाई भेटथें । रूओ
धुनेर सिरक बनाइरहेको अवस्थामा ऊसँग प्राय: सडकको छेउमा भेट हुन्थ्यो। भेट हुँदा
उसले त्यही दोहोर्याउँथ्यो–‘आफ्नै दिमागमा
भरिएको धूलो झारेको हो...’। तर अब भने मैले
पनि म र जुनैदबिच आर्थिक अवस्थाको हिसाबले आकाश जमिनको भिन्नता रहेको बोध गर्न
थालें । मेरो यो सोचलाई बल दिन मेरा भौतिक सुविधाहरूले पनि निकै मदत पुर्याए ।
पत्नीको दबाब, इच्छा, आग्रह सम्मिलित
जेटले मलाई हुत्याएर जर्मनी पुर्यायो । जर्मनीमा करिब पाँच वर्ष बसें तर विदेश
बस्न मन नलागेर नेपाल फर्कें । हुनत मैले ड्रिंक गर्न पटनाबाट काठमाडौं फर्केपछि
नै शुरु गरिसकेको थिएँ । तर जर्मनीबाट फर्केपछि भने ड्रिंक गर्ने क्रम बाक्लो भएर
गयो । राम्रो आम्दानी र बलियो आर्थिक स्थितिले मलाई अति महँगा–महँगा रक्सी खाने बानी लगाइदियो ।
जर्मनीबाट फर्केपछि करिब पाँच वर्ष जति
काम गरें । र यो पाँच वर्ष भित्र एउटा राम्रो निजी अस्पतालको स्थापना गरें । मैले
स्थापना गरेको अस्पताल निजी क्षेत्रका अस्पतालहरूबिच निकै लोकप्रिय र लाभदायक पनि
हुन पुग्यो । आफूले क्लिनिकल कार्य नगरेर अब केवल व्यवस्थापकीय कार्य मात्र गर्न
थालें । यस्तो गर्न पाएकोले मेरो रक्सी खाने क्रम झनै बाक्लो भएर गयो । अब हरेक
दिनजसो अनि किसिम किसिमका महँगा ब्रान्डका रक्सीहरू खान थालें ।
रक्सी खाएको विषयलाई लिएर पत्नीसँग
प्रत्येक दिन झगडा हुन थाल्यो । पछि त्यो झगडामा छोराछोरीहरू पनि संलग्न हुन थाले
। दिनका दिन र बढी परिमाणमा रक्सी खाने मेरो त्यो
बानीमा भने सुधार आएन । म रक्सीको लतमा नराम्ररी फसें । अल्कोहोलिक नै भएँ । भन्ने
हो भने परिवारभित्र नै रहेर पनि एक किसिमले परिवारबाट धेरै टाढा हुन पुगें ।
परिवारका सदस्यहरूले प्रेम, आदर र श्रद्धा होइन
केवल कर्तव्यको हिसाबले मात्र मलाई हेर्न थाले ।
अल्कोहोलिकले शरीर बिग्रिएको कारणले अहिले म ओछ्यान परेको छ महिना भयो । म बाँच्ने
भनेको अर्को छ महिना मात्र हो । मेरो लिभर पूर्णतया खराब भइसकेको छ । साथमा
ब्लडप्रेसर र डाएबेटिज पनि छ । यस्तो अवस्थाको मान्छे धेरै दिन बाँच्दैन भन्ने म आफैं डाक्टर भएकोले पनि प्रष्ट थाहा छ ।
मैले उच्च शिक्षा
हासिल नगरेको भए, डाक्टर न बनेको भए,
थुप्रै पैसा नकमाएको भए, म पनि जुनैदले जस्तै आफ्नो पिताले गर्दै आएको धुनियाको काम गरेझै,
ब्राह्मणको सन्तान म, गाउँ गाउँमा पुगेर जजमानी गर्थें होला । आर्थिक अभावमा सादा जीवन
बिताउँथे होला । तर मेरो स्थिति जुनैदको भन्दा विपरीत भइदियो । मैले धेरै पढें,
धेरै कमाएँ पनि । तर के त्यो धेरै पढाइ र धेरै
कमाइले मेरो जीवन सुखी तुल्यायो ? सकेन । बरु उच्च
शिक्षा हासिल नगरेको भए मेरो जीवन पनि जुनैदको जस्तो अभावमा नै भए पनि एक किसिमले
सुखमय नै हुन्थ्यो ।
मैले यो पत्र
तिमीलाई आफ्नै हातले लेखेको पनि होइन । मेरो हातखुट्टा राम्ररी चल्दैन । एक
सहयोगीको भरमा यो पत्र लेख्न र
पोस्ट गर्न लगाएको हुँ ।
यो पत्र लेख्नुको प्रमुख उद्देश्य के हो
भने मेरो अति बलियो आर्थिक स्थितिले गर्दा जुनैदलाई पत्याउन गार्हो होला । जुनैद
तिम्रो पनि साथी भएकोले तिमीले भनेको उसले पत्याउने छ । र शायद तिमीलाई पनि कुनै
किसिमको भ्रम छ भने त्यो भ्रम निवारण हुनेछ ।
म वीरगंज पुगेर जुनेदलाई यो कुरा भन्नु सम्भव छैन
। त्यस कारण तिमी वीरगंज गएको बेला जुनैदलाई भेटेर के भन्नु भने 'तिमीले संसारकै
भाग्यमानी र सुखी ठानेको तिम्रो घनिष्ठ साथी शिवशंकर झा ज्यादै बिरामी छ ।
डाक्टरले उ छ-सात महिना मात्र बाँच्छ भनेको छ ।' मेरो जिन्दगीको कथा पनि जुनैदलाई
छोटकरीमा अवश्य सुनाइदिनु । अनि जुनैदलाई यो पनि भन्नु कि गरिब हुँदैमा मान्छे
सुखी हुँदैन भन्ने छैन र धनी हुँदैमा मान्छे खुशी हुन्छ भन्ने पनि छैन । साथै
जुनैदलाई यो भन्न पनि नबिर्सनु कि अबदेखि उसले रूओको धुलाई गर्दा आफ्नो भाग्यलाई
गाली नगरोस् । आफ्नो भाग्यलाई, रूओलाई लाठीले
पिटेझैं न पिट्नु । बाँकी मेरोबारे जुनैदलाई तिमीले जे भन्न मन लागेको छ त्यो भन्नु।
तर यति यो मेरो काम भने अवश्य गरिदिनु । यो मेरो अन्तिम इच्छाहरू मध्येको एक प्रबल
इच्छा अवश्य पूरा गरिदिनु ।
तिम्रो साथी
शिवशंकर झा
घट्टेकुलो, काठमाडौ।